Dlaczego jeden lekarz mówi, że to AZS, a drugi, że to wyprysk, skaza białkowa, łojotokowe zapalenie skóry lub trądzik niemowlęcy?
AZS, jak wynika z definicji, to zespół różnych zmian skórnych, które w różnych okresach życia przebiegają inaczej. Historycznie więc kształtowały się różne nazwy. Dodatkowo, w początkowej fazie, AZS jest trudny do odróżnienia od łojotokowego zapalenia skóry. Obecnie definicja obejmuje różne zmiany skórne które:
- powodują silne i dokuczliwe swędzenie
- występują w typowych miejscach, zmieniają się charakterystycznie w czasie
- mają przewlekły i nawracający charakter
- towarzyszą im inne choroby alergiczne jak katar sienny (pyłkowica), astma lub alergiczne zapalenie spojówek albo występują u innych członków rodziny
- inne stosowane nazwy to: wyprysk endogenny, wyprysk atopowy, świerzbiączka, neurodermiti.
Dlaczego lekarz nie chce wykonać testów?
Testy w większości wypadków mają drugorzędne znaczenie w postępowaniu w AZS. Im młodsze dziecko, tym mniejsza ich przydatność. Wynika to z nie do końca poznanych mechanizmów AZS. Ponadto testy wykrywają przeciwciała przeciwko różnym alergenom (pokarmom, roztoczom, sierści itd.), a reakcja alergenu z przeciwciałem jest tylko jednym z wielu mechanizmów alergii. Stąd na przykład ujemny wynik testu na mleko nie wyklucza zmian skórnych pod wpływem mleka. Mówi tylko o tym, że w organizmie nie ma przeciwciał na dany alergen.
Dlaczego testy pokarmowe z krwi nie nic nie wykazały, a kiedy zjem jajko i karmię piersią, to skóra dziecka od razu się pogarsza?
Jajko wraz z mlekiem, orzechami, cytrusami, kakao i soją) jest jednym z kilku pokarmów najczęściej wywołujących zmiany skórne. Obserwacja zmian jest ważniejsza niż sam test. Testy wykrywają tylko jeden mechanizm reakcji alergicznej, a mechanizmów jest kilka. Co więcej często zdarza się, że reakcja na jajko (zwłaszcza zauważona po zjedzeniu ciasta) nie występuje za każdym razem. Dlatego też warto sprowokować reakcję alergiczną dwukrotnie.
Kiedy po ustąpieniu wcześniejszych zmian dochodzi do zaostrzenia zmian skórnych przy ponownym kontakcie z jajkiem warto odstawić je na kilka tygodni. Po kilku tygodniach lub miesiącach sprawdzamy, czy dziecko nadal reaguje na jajko. Zawsze zaczynamy od bardzo małych dawek (nawet 1/16 plasterka białka jajka na twardo), ale codziennie podwajamy dawkę, jeśli stan się nie pogarsza. Jeżeli wystąpią niewielkie zmiany na skórze, intensywnie natłuszczamy, nie zwiększamy dawki, ale nadal podajemy testowany pokarm przez kolejne dni. Może się zdarzyć, że zaostrzenie spowodowało coś innego i mała dawka podawana w kolejnych dniach nie pogorszy stanu skóry. Wtedy można ponownie zwiększać dawkę. W ten sposób w dłuższym okresie można wywoływać tolerancję na różne pokarmy. Ważne jest, żeby obserwować skórę i nie dopuszczać do dużych zaostrzeń, wymagających leczenia sterydami.
Ja już prawie nic nie jem, a skóra dziecka wcale się nie polepsza.
Matka karmiąca nie powinna głodzić się i chudnąć z powodu podejrzenia alergii. To, co je matka, ma tylko w części znaczenie w AZS. Im młodsze dziecko, tym wrażliwsza skóra. Im mniejsze doświadczenie z podrażnioną skórą, tym większy stres, a im większy stres, tym gorsza skóra.
Związek ze stresem jest bardzo widoczny i zauważalny przez dorosłych pacjentów. owszechne jest zaostrzenie zmian przed sesją egzaminacyjną wśród studentek i studentów.
Skóra i układ nerwowy są ze sobą ściśle powiązane: w okresie płodowym powstają w dużej części z tego samego listka zarodkowego (ektodermy). Zmiany skórne potrafią także cofać się u pacjentów po wypadkach, w śpiączce, gdy świadomość jest wyłączona.
Dlatego leczenie każdej przewlekłej choroby powinno być wsparte technikami radzenia sobie z permanentnym stresem, najlepiej z pomocą psychologa. Lepiej nie czekać z tym do utraty kilku kilogramów.
Lekarz mówi, żeby nie jeść mleka, ale po odstawieniu wcale nie jest lepiej?
Same pokarmy to tylko część przyczyn AZS , ale czasami mleko może wtórnie pogarszać stan skóry, tak jak sól sypana na zdrową skórę dłoni nie drażni, a na skaleczoną – utrudni gojenie. Dlatego czasowo wstrzymuje się jedzenie mleka do wyjaśnienia i ustąpienia zmian. O przywróceniu mleka decyduje przebieg choroby i test prowokacyjny (patrz poprzednie pytanie).
Jeden lekarz mówi, żeby nie dawać sterydów, a drugi, że bez sterydów nie da się wyleczyć. Komu wierzyć?
Sterydy są szkodliwe, a jednocześnie chyba żadna gałąź medycyny nie jest w stanie się bez nich obejść. Zawsze chodzi o to, żeby leczenie nie było gorsze niż choroba.
Duża część AZS ustępuje dzięki intensywnej pielęgnacji skóry z pomocą maści i kremów leczniczych bez zawartości sterydów. W cięższych przypadkach sterydy zapobiegają pękaniu skóry, przyspieszają gojenie, zapobiegając wnikaniu bakterii z powierzchni skóry i dalszemu zakażeniu. Dlatego sterydy prawie zawsze przynoszą korzyść, ale ich użycie powinno być kontrolowane.
Zwykle stosowane krótko, przez kilka dni są bezpieczne. Nie powinny być stosowane na twarz. Na miejsca szczególnie wrażliwe przy ostrych zmianach można stosować leki o skuteczności sterydów, ale bez ich niepożądanych działań.
Jak długo można stosować sterydy?
Sterydy powinny być stosowane do uzyskania efektu. Jeśli brak go po 1-2 tygodniach stosowania, to należy zastanowić się, jaka jest przyczyna niepowodzenia. W szczególnie ciężkich przypadkach stosuje się inne leki, zwykle zarezerwowane do leczenia szpitalnego.
Dlaczego moje dziecko to ma?
AZS jest defektem skóry uwarunkowanym genetycznie. To oznacza, że dziedziczymy skłonność do choroby po kimś z rodziny i to często wcale nie najbliższej. Zwykle można znaleźć w rodzinie kogoś, kto choruje na astmę, katar sienny, pyłkowicę lub ma uczulenie na jakieś pokarmy, po których puchnie lub kicha. Atopia, czyli dziedziczenie skłonności do alergii, nie określa rodzaju alergii u dziecka, a także nie oznacza, że w ogóle taka alergia się rozwinie.
W ulotce kremu do nawilżania zaleca się smarowanie raz dziennie, ale skóra jest ciągle sucha. Czy można smarować częściej?
Trzeba smarować według potrzeb, to znaczy nie dopuszczać do wysychania skóry. Dotyczy to tylko kremów lub maści natłuszczających. Maści lub kremy stosujemy według ulotki, jeżeli w swoim składzie zawierają sterydy, zwłaszcza, że niektóre maści zawierające sterydy można kupić bez recepty (Hydrocortison).
Ciągle smaruję skórę i nic nie pomaga. Co robić?
Uzgodnić z lekarzem, czy nie pora na zastosowanie sterydów.
Skóra się poprawia, ale dlaczego blednie?
Jednym z działań sterydów jest obkurczanie naczyń krwionośnych skóry, co powoduje jej blednięcie. est to efekt przejściowy (leczenie sterydami powinno być krótkotrwałe). Również pozorne pogorszenie po kąpieli spowodowane jest zaczerwienieniem skóry pod wpływem rozszerzenia naczyń krwionośnych i lepszą ich widocznością.
Czy to minie, czy już będzie zawsze?
U większości pacjentów atopowe zapalenie skóry ustępuje. Niestety, czasem trzeba czekać nawet do dziesięciu lat. U niemowląt w większości ustępuje do 3 lat.